Sv: Konstig färgförändring på föl!
Hei hei!
Eg er frå Norge, og eg kikka inn på dette forumet (bukefalos) for fyrste gong i går. (Etter tips frå andre).
Og her var det jo mykje spennande.
Eg helder akkurat på å finne ut ting om flekkete kaldblodstravarar sjølv. Ser på stamtavler, leitar etter bilete osv.
Etter å ha lese fort igjennom alle innlegga her, må eg seie meg veldig einig med ”evis” og alt ho skriv.
Eg er også overbevist om at det er splashed white-genet som finnes hos kaldblodsen. Eg har liggande bilete på dataen min av 7 norske kaldblods (pluss thulissa) med flekkar. Og dei passar alle veldig godt til beskrivelser og andre bilete eg har sett av splashed white-hestar.
Det er heller ingen tvil om at arvegangen er recessiv hos kaldblodsen.
Bilete av kaldblods med flekker stemmer overeins med bilder av gotlandsruss og islandshest som er splashed white.
Nokon spurte om gotlandsruss, og bilete av splashed white-hestane Piaff og Allgunnens Yes.
Desse er det bilete av her:
http://www.geocities.com/pirettapilgrim/
Sjå ”våre hästar”, der finst det fleire bilete av begge, og også av Ajax (følet deira), Nanna (svart/kvit) og diverse.
Splashed white islandshestar kan ein finne bilete av her:
www.icelandichorse.is
Velg ”icelandichorses” i menyen, og vidare ”colours”. Der finner ein fleire bilete av splashed white, pluss heterozygote splashed white.
Også viss ein sjekker ”sale list” på samme adresse, kan ein finne bilete av splashed white, heterozygote splashed og splashed + tobiano. Osv.
Det ser absolutt ut til at splashed genet er recessivt. Men mange splashed heterozygoter har glasauge (1 eller 2) og breie bles. Men ikkje alltid jamnt breidt bles. Ofte har dei eit nærmast 8-tals-forma bles. Stor stjerne, stripe eller smalare bles nedover, og kvit snipp / mule eller kubles. Ofte kvit underkjeve. Mange har kvite avteikn på beina, men slettes ikkje alle.
Synes sjølv at sabinoer (minimalt markerte, utan bukflekker osv) oftare har ein meir jamn brei bles (like brei heile vegen gjennom fjeset). Sabinoene har også oftast mykje kvitt på alle bein (høge strømper). Pluss at dei ofte har desse spisse, takkene i strømpene. Og ofte har dei enten kvite flekker (prikker) ovanfor strømpen, eller farga flekker nede i strømpen.
Det finnes ein del splashed white heterozygoter som ein absolutt ikkje kan sjå noko på. Eit døme er den norske kaldblodsen Vinnikvikken. Han er nesten einsfarga. Har ingen avteikn i fjeset. Ein kvit krone på ein bakfot eller noko sånt er alt. Men han er far til valakken Gneist, som eg har bilete av. Gneist er svart og kvit splashed. Han har svart frampart, og kvit bakpart. Stor kvit bles som går ned og rundt mulen, glasauge og kvite sokkar på frambeina. Stilig hest.
Vinnikvikken har minst eit til flekket avkom og.
Evis lurer på kva som står i boka til Furugren om finsk hest.
Det kan eg svare på.
Det står at ein som heitte Klemola undersøkte skäckete finske hestar i 1931-1933.
Han fann ut at anlegget stammet frå finskehingsten EVERSTI, som var fødd omkring 1879.
Eversti var svart og glasøgd, med gjennomgåande bles, høge kvite teikn på beina, og ein liten kvit flekk under buken.
Furugren meiner at anlegget kan stamme frå baltiske hestar. I Baltikum har det ikkje vore uvanleg med flekkete hestar, skriv han.
Eg må innrømme at eg sjølv aldri har sett bilete av baltiske eller russiske splashed white (men det kan jo finnes likevel!)
Har prøvd å søke på Eversti på internett fleire gongar, men har ikkje funnet noko.
(Kan diverre ikkje finsk, da!)
Her er riktignok eit bilete av ein Eversti. Men denne er fødd i 1892, så eg veit ikkje om det er rett hest. Kanskje nokon veit?
http://sukuposti.net/galleria.php?rotu=1&image=50063 (Eversti bilete)
Stamtavla til denne hesten er her:
http://sukuposti.net/sukutietokanta.php?Numero=477 (Eversti stamtavle)
Her er bilete av eit avkom av denne Eversti:
http://sukuposti.net/galleria.php?rotu=1&image=55554 (Nöjrä)
Dette kan jo godt vere ein hest med splashed-gen… ?
Welsh ponni kan visst vere splashed white, men eg har aldri sett bilete av det heller.
(Dei kan jo vere sabino og).
Sjølv har eg 5 bøker om hestefargar (Hästens färger (Furugren, svensk), Equine Color Genetics (Sponenberg, USA), Horse Color Explained (Jeanette Grower, Australia), Hestens farver (Anne Pfaff Ussing, dansk) og Fargenedarvinga hos vestlandshesten (Johs. Loen, norsk). Synes det er nyttig å lese i alle, for mange skriv forskjellig. Difor bør ein ikkje henge seg heilt opp i kva ein forfattar skriv før ein har lese kva dei andre meiner.
Har og lese artiklar på nett av Sponenberg, Ann T. Bowling, Stefan Adalsteinsson osv.
Eg hugser ikkje alle dei kaldblodsane som har vore nemnt her, men eg skal gå igjennom det ein gong til seinare...
Eg har etterkvart ein bra bunke med stamtavlar til kaldblods med flekker.
Diverre er den norske travhest-databasen dårlegare enn den svenske. På dei norske får ein berre opp farge, ikkje avteikn osv. Dermed vert det lettare feil. Enkelte hestar er registrert som berre brun, svart el sjølv om dei eigentleg er flekkete.
Dei eg har bilete av er:
Gneist (Vinnikvikken – Frk. Alina) svart - kvit
Pia Troyka (Pålex K. – Pia Borka) brun? – kvit
Turbo Prikken (Mjølner Kvikk – Borgmøy) svart – kvit
Ingmar Best (Pål Best – Ingine) rød – kvit
Dally Munter (Dally Junior – Alvimjenta) svart – kvit
Frk. Heilen (Pål Lunar – Frk. Mjølner) brun – kvit
Ukjent (kan vere Fleksi (Finnskog Prinsen – Helly) brun – kvit
Om sabino-genene finnes hos kaldblods er eg meir usikker på. Kanskje – kanskje ikkje. Tenker vel omtrent som evis, at då burde det av og til komme ein sabino-kvit eller nesten kvit hest.
Nokre nemner at clydesdale kan ha kommet inn i den svenske hesten. Dette har eg aldri høyrt bevis på i den norske (dølen og kaldblodsen). Derimot skal det ha blitt blanda inn noko ardenner. (Og naturlegvis KAN det ha kommet inn andre ting og, men det er i så fall lenge sidan).
I boka til Jeanette Grower står det om clydesdale i ”gamle dagar”, frå den tida dei vart brukt som arbeidshestar. Ein gamal skotte sa at det var mange heilt kvite clydesdalehestar i Skottland på den tid. Kanskje var om lag 1 av 50 kvite.
Når ein snakkar om ardennar, så begynner eg og å lure litt på ”sølv-genet” (det de kallar ”silver” på svensk). Sølvgenet finnes i ardennerhesten. Og på ein del bilete begynner eg å lure på om det kan finnes i kaldblods/døl/nordsvensk og. Det kan vere forklaring på mørk rødlege hestar med grå/stikkelhåring (eller gulaktig) man og hale osv.
Men stikkelhår kan jo sjølvsagt også nedarves separat.
Nokon spurte om splashed white og liknande finst i nordsvensk brukshest og døl.
I dølehesten har ein i alle fall hatt det før.
Eg har eit bilete frå 1970-åra av ein flekket døl. Diverre veit eg ikkje namn eller stamme. Men eg skal prøve å finne det ut. Eg er heller ikkje sikker på om den hesten er spashed white, eller om han har eit slags tobiano-gen som kan ha eksistert i norske fjordhestar og døler tidlegare.
Eg har og bilder på 2 fjordhestar med kvitt flekkemønster. (Usikker på typen).
Frå 1800-talet veit ein at det var ein del flekkete hestar på Voss i Hordaland (Vestlandet, Norge). Desse vart kalla ”skjevete”.
Dølehingstar som hadde gen for recessivt kvitt (splashed white) var Galdesøn 597 og dottersonen hans Rørik 997.
Dette genet KAN ha gått vidare frå Galdesøn gjennom sonen Tofte 821, og vidare gjennom Tofte si dotter Fjæra fødd 1916. Fjæra var både mor og farmor til Toftegubben 2139.
På bilete ser Toftegubben ut som ein typisk heterozygot splashed white.
Genet kan så ha gått vidare gjennom avkom av Toftegubben, som Toftesvarten 6969 og evnt. Toftestjerna 8990.
Osv.
Håper dette kanskje var til litt hjelp.
Vil gjerne vite namn på fleire både nordsvensker og kaldblods som kan ha spl-gen.
Eg samlar på både opplysningar, bilete og stammer. Håper på å få til ei heimeside på nettet om norske (og andre nordiske) flekkete hestar (spesielt splashed white) etterkvart.
På dølehesten har dei visst begynt å bli strenge på premieringa viss hesten har store kvite avteikn.
Har bilete av diverse døler med litt store avteikn. Kan absolutt mistenke dei for å ha spl-gen. Har diverre ikkje namn på alle, ein del er tilfeldige bilete eg har funne på internett.
Helsing Inger.
